تبیین گستره صداقت در نهج البلاغه

چکیده تطابق گفتار و کردار و تفکرات با واقع را صدق می گویند و همه ی اعمال، گفتارها، اندیشه ها و نیت های فرد صادق بر مبنای انطباق با واقعیت ها انجام می گیرد. در مرتبه ی اوّل خداوند متعال خود، صادق است و در مرتبه ی دوم پیامبران، امامان (:) و پس از آنان مومنین، متقین، زاهدین، مخلصین، متوکلین و صابرین، مصداق مفهوم واقعی صادقین به شمار می روند. دعوت به صداقت و پرهیز از بی صداقتی و دروغ از وجوه مشترک دعوت پیامبران الهی می باشد و در این مسئله، همه ادیان به طور یکسان صداقت را ارج می نهند و دروغ و بی صداقتی رامانع کمال دانسته و محکوم می کنند. یکی از عوامل سعادت و خوشبختی برای هر جامعه که نقش عمده ای درسلامت و بقای آن دارد، رواج فرهنگ راستی و درستی در میان مردم می باشد که باید در گفتار و کردار تجلی یابد. اگر در جامعه ای، حکومت و مردم از خیانت و دروغ بپرهیزند، و برای پیشبرد اهدافشان به این دو رذیله اخلاقی متوسل نشوند، صداقت، صفا و حس اعتماد به یکدیگر به وجود می آید و مسلماً در چنین جوی، هم زمینه پیشرفت و ترقی و هم تعالی و رشد، امکان بروز بهتر و بیشتری می یابد. صداقت را باید از زندگی فردی شروع نمود، چرا که هر فرد در جامعه ای کوچکتر که خانواده می باشد رشد و نمو می یابد و اگر افراد خانواده خصوصاً پدر و مادر بی صداقتی ودروغگویی را دراعمال خود نسبت به یکدیگر نشان دهند، مسلماً این رفتار درکودکان آنها که افراد بزرگسال و آینده سازان فردای اجتماع خویش می باشند، تأثیر سوء خواهد داشت. فردی که با این روحیه و خصلت بزرگ شود نه تنها خود بی صداقت و دروغگو شده، بلکه به افراد جامعه خویش نیز بی اعتماد می گردد و اگر افراد یک جامعه نسبت به هم چنین حسی پیداکنند، قطعاً موفقیت و پیشرفت آن جامعه در قلمرو سیاسی و اقتصادی و درفرهنگ جهانی، کند و متوقف می گردد. اما، اگرهر فردی این بعد معنوی و روحانی را در خویش تقویت نماید، مسلماً درمعاشرت های اجتماعی افراد نیز صداقت لحاظ خواهد شد و کسی که در عمل و نیتش صادق و خالص باشد، هیچ گاه موجبات آزار و ناراحتی افراد را نیز، فراهم نخواهد کرد، در چنین جامعه ای روحیه فتوت، وفا، شهامت و زهد تقویت خواهد شد و مراتب رشد و رستگاری افراد، افزایش خواهد یافت، درنتیجه علت وجودی انسان که رسیدن به مقام قرب الهی است تجلی می یابد. صدق از دیدگاه امیرالمومنین (7) ستون دین و پشتیبان ایمان و از بهترین خصلت های اهل یقین شمرده شده است. و انسان صادق اجر و منزلت خاصی در برابر حضرت باری تعالی دارد. بنابراین بر ماست که با دقت و بررسی درسیمای صادقین خاصه در کلام صادق ترین فرد، امیرالمومنین حضرت علی (7)، درجهت رسیدن به سعادت فردی و اجتماعی گام برداریم. کلید واژه ها عبارتند از: صداقت، سیمای صادقین، گستره صداقت، راستی و درستی.